Op 22 januari 2015 vond de expertbijeenkomst 'Gun Kinderen hun eigen Label' plaats in nieuwscentrum Nieuwspoort. Meer dan 80 deelnemers uit het onderwijs, jeugdzorg en gemeenten verzamelden zich om mee te debatteren met de 3 excellente sprekers van de dag:
Bruno Vanobbergen - Kinderrechtencommissaris Vlaanderen
Erik Gerritsen - Bestuursvoorzitter Jeugdbescherming Amsterdam
en lid Raad voor Volksgezondheid en Samenleving
Stijn Vanheule - Hoogleraar Universiteit Gent
De 10 belangrijkste conclusies zijn:
1. Het perspectief van het kind meenemen
Het zou goed zijn als we meer mét kinderen praten over hun visie, beleving en ervaringen met een label (We spreken hierbij over kinderen met geestelijke- of gedragsproblemen). Daarbij is het van belang dat we echt luisteren en hen de tijd geven om hun woorden te vinden. Ook tijdens de diagnose fase is het belangrijk om de kant van het kind een plek te geven.
2. De norm van 'het ideale kind' loslaten
We hebben door allerlei oorzaken een ideaal beeld gekregen van een kind. Helaas worden de kinderen die niet aan dat beeld voldoen vaak gezien als storend en afwijkend. Het zou beter zijn als we weer meer oog krijgen voor de charme van diversiteit en daarbij de norm durven loslaten. Laten we onze kinderen de ruimte en tijd geven zichzelf ontwikkelen, zonder dat we daar een richting bij aangeven. We mogen daarin dus wat passiever worden als opvoeders.
3. Bijzondere kinderen horen in de groep
Laten we kinderen met speciale kenmerken niet isoleren van de groep, maar hen juist eerst meenemen in de groepsbehoefte aan educatie en begeleiding. Pas daarbovenop kunnen wij dan inspelen op de individuele behoeften van elk kind. In dat geval stellen we eerst de vraag 'Wat heeft deze groep nodig?' en dan 'Wat heeft dit kind nodig?'
4. Bijzondere kinderen houden ons spiegel voor
We kunnen bijzondere kinderen, die problemen ervaren in de interactie met hun omgeving, beschouwen als spiegels. Zij vertellen ons iets over ons. Onze samenleving, ons onderwijssysteem en zelfs iets over ons persoonlijk. Welke verwachtingen hebben wij van kinderen? Waarom functioneren deze kinderen niet goed in ons educatieve systeem en in onze samenleving? De vraag zou dan zijn: 'Wat kunnen wij van hén leren?' Deze kinderen zijn als de 'Kanaries' die vroeger meegenomen werden door mijnwerkers. Wanneer de kanarie van zijn stokje viel, wisten zij dat het tijd was om de mijn uit te gaan, omdat er blijkbaar giftige gassen waren vrijgekomen. Datzelfde geldt voor de bijzondere kinderen. Zij geven ons misschien aan dat het tijd is om het één en ander te veranderen!
5. Niet van Child Bashing naar Parent Bashing gaan
Wanneer we te snel een label geven aan een kind, leggen we dáár de verantwoordelijkheid. De 'schuld' ligt dan bij het kind. Daar zouden we ons meer bewust van kunnen zijn. Maar dat betekent niet dat de 'schuldvraag' dan bij de ouders gelegd moet worden. Zeker niet wanneer zij er alles aan gedaan hebben om hun kind goed te begeleiden en op te voeden. Ook de ouders hebben recht op begrip, erkenning en de juiste hulp! Wanneer je de schuld alleen legt bij het kind of alleen bij de ouders, dan gebeurt dat vaak door onmacht en dan ga je er ook vanuit dat alleen dáár de oplossing ligt. Dan ga je voorbij aan de werkelijkheid van hun context, die een belangrijke rol kan spelen bij het ontstaan van problemen.
6. Verbinding maken tussen kinderen/jongeren, scholen, jeugdzorg en ouders
Naast het feit dat we meer zouden kunnen praten met de jeugd, blijkt in de praktijk dat er onvoldoende contact is tussen de behandelende jeugdhulpverleners, ouders en de docenten op school, terwijl zij cruciale informatie voor elkaar hebben. De docent kan bijvoorbeeld evalueren of de aanpak van de jeugdzorg ook goede resultaten oplevert in het dagelijkse leven op school en zich verdiepen in wat hij kan doen om het proces te versterken of versnellen. Ditzelfde geldt ook voor de ouders.
7. Een goed leven bestaat uit meer dan goede prestaties
Wij zijn geluk en een goed leven steeds meer gaan afmeten aan succes, rendement en goede prestaties. Dat heeft te maken met ons veranderd mensbeeld, waarin we de mens zijn gaan zien als een maakbaar instrument. Daardoor zijn wij zelf verantwoordelijk voor ons geluk. Lot en pech worden daarbij enigszins onderschat en krijgen geen plek. Maar het leven en geluk bestaat uit meer dan goede prestaties. Wij kunnen ons als mens op een oneindig aantal manieren manifesteren, als er meer ruimte en aandacht is voor eigenheid en diversiteit van mensen.
8. Een kind kan geen ontslag nemen van school
Een label is niet chronisch, maar een kind kan zijn context moeilijk zelf veranderen, een kind kan geen ontslag nemen van school, een volwassene wel van zijn werk, daarom zijn er bijvoorbeeld beduidend minder volwassenen met ADHD, zij kunnen een passende baan, levensstijl en omgeving kiezen. Kinderen zijn afhankelijk van ons voor hun context en kunnen daarin niet zelfstandig iets veranderen. Daar hebben zij onze hulp bij nodig.
9. De rol van de media niet onderschatten
Onze jeugd is tegenwoordig 24 uur per dag online. De enorme hoeveelheid informatie, entertainment en sociale contacten levert in sommige gevallen problemen op. Sociale Media Stress en te lang naar blauwe schermen kijken kan leiden tot slaaptekort en daarmee tot gedragsproblemen en slechte schoolresultaten. We moeten hier meer aandacht voor hebben en deze verschijnselen niet verwarren met bepaalde stoornissen. Vaker vragen naar de mate waarin en hoe de jeugd (en hun ouders en vriendengroepen) media gebruikt in hun dagelijkse leven wordt steeds belangrijker in de analyse van de context.
10. De betrekkelijkheid van de DSM-V inzien
Het is beter de nadruk te leggen op verklarende diagnostiek en niet meer op classificerende diagnostiek op basis van DSM-V. De vraag daarbij moet zijn 'Wat heeft elk kind nodig?' in plaats van 'Wat mankeert een kind?'.
________________________________________________________________________________________
Bijeenkomst ‘Gun kinderen hun eigen label’
donderdag 22 januari 2015, Nieuwspoort Den Haag
Op donderdag 22 januari 2015 zal van 14.00 – 16.30 uur een expertbijeenkomst plaatsvinden in perscentrum Nieuwspoort in Den Haag, voor 80 jeugdprofessionals uit het onderwijs, jeugdzorg en voor beleidsmakers van de gemeentelijke, provinciale en rijksoverheid. Deze expertbijeenkomst vindt plaats in het kader van de landelijke bewustzijnscampagne www.gunkinderenhuneigenlabel.nl die in september 2014 van start ging als initiatief van de Nationale Academie voor Media & Maatschappij.
Het programma
13.30 – 14.00 Inloop
14.00 – 14.10 Welkom en introductie
Liesbeth Hop, gezinscoach en directeur Nationale Academie voor Media & Maatschappij
14.15 – 14.35 Druk. Gedragsstoornis of niet? Het kind achter het label
Dr. Bruno Vanobbergen, Vlaams kinderrechtencommissaris:
Presentatie over de in Vlaanderen zeer succesvolle campagne (In)(Proef)DRUK’, bestaande uit twee documentaires, een beleidsadvies, het onderzoeksrapport ‘Indruk’ en het boekje ‘Proefdruk’ met daarin reacties van kinderen en jongeren en bewustzijnsoefeningen voor jeugdprofessionals en beleidsmakers.
14.35 – 14.50 Documentaire ‘Herdruk’
14.50 – 15.00 Discussie en vragenronde
15.00 – 15.25 Kwetsbare kinderen en jeugdzorg
Dr. Erik Gerritsen, bestuursvoorzitter van Jeugdbescherming Regio Amsterdam en lid van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO):
Presentatie over het onlangs verschenen briefadvies ‘Samen verder, verder samen. Zorgen voor kinderen met complexe problemen’ waarin de RMO kijkt op welke wijze de zorg voor kwetsbare kinderen en gezinnen in het nieuwe stelsel van jeugdhulp vorm krijgt.
15.30 – 15.40 Discussie en vragenronde
15.45 – 16.10 Kanaries in de Leerfabriek
Prof. Dr. Stijn Vanheule, Hoogleraar Psychoanalyse en klinische psychodiagnostiek aan de Universiteit Gent. Klinisch psycholoog en psychoanalyticus.
Welke ideologie is latent aanwezig in ons onderwijssysteem?
Welk effect heeft deze op de identiteit van de kinderen die dit onderwijs doorlopen?
Deze presentatie richt de schijnwerpers op impliciete waarden die het onderwijs uitdraagt, misschien zelfs zonder dat te willen. Het kind is daarin een radertje in een rendementsmachine. Gelukkig zijn er alternatieven.
16.15 – 16.30 Discussie en vragenronde
Deelname is kosteloos en voor alle aanwezigen zal een exemplaar van het (In)(Proef)DRUK campagne pakket beschikbaar zijn, inclusief de DVD met de documentaires. Daarnaast ligt er voor iedere deelnemer een exemplaar van de publicatie ‘Samen verder, verder samen. Zorgen voor kinderen met complexe problemen’ door de Raad van Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) klaar. Tenslotte ontvangen alle deelnemers een schriftelijk exemplaar van het visiedocument ‘Kanaries in de Leerfabriek’.
Deelname is kostenloos - Aanmelden
Er zijn 80 plaatsen beschikbaar tijdens deze expertbijeenkomst, dus meldt u zich spoedig aan. Wij vragen u 4 dagen van te voren per email om uw deelname te bevestigen. Wanneer wij niet van u horen, 24 uur voordat de bijeenkomst plaatsvindt, vervalt uw deelname. Dit doen wij om geen mensen teleur te stellen. De animo voor deze bijeenkomst is zeer groot.
Voor vragen of opmerkingen over deze uitnodiging of voor meer informatie neem gerust contact op.
Nationale Academie voor Media & Maatschappij
Wildenborch 31
1082 KB Amsterdam
Telefoon 06 435 879 54
Email
Brochure
Samen verder, verder samen
Kanaries in de leerfabriek
